1840-1842 և 1856-1860 թվականներին Անգլիայի գլխավորությամբ Չինաստանի դեմ իրականացվեց էքսպանսիոնիստական երկու պատերազմ, որոնք ստացան առաջին և երկրորդ «ափիոնային պատերազմ» անվանումը։
Իսկ գիտե՞ք ինչու անվանվեց հենց «ափիոնային պատերազմ»:
Բրիտանական առևտրականների կողմից Չինաստանում ամենավաճառվող ապրանքը դարձավ ափիոնը։ 1835 թվականին ափիոնը կազմեց Չինաստանի ամբողջ ներմուծման շուրջ 3/4-ը․ ներկրված ափիոն էր ծխում ավելի քան 2 միլիոն մարդ։ 1838 թվականին ափիոնի վաճառքի ծավալը կազմեց 2000 տոննա․ տարբեր շերտերի և դասերի պատկանող միլիոնավոր չինացիներ գործածում էին այս թմրամիջոցը։ Ժամանակակիցների գնահատականներով՝ թմրամոլներ էին դարձել քաղաքային պաշտոնյաների 10-20%-ը և շրջանների պաշտոնյաների 20-30%֊ը։ Զինվորների և սպաների շրջանում ափիոն ծխելը դարձել էր կործանարար։ Չին ժողովուրդը գրեթե ամբողջությամբ բարոյազրկված էր։
Վերջին շրջանում տպավորություն է, որ մեր թշնամիները, ի թիվս պատերազմի այլ գործիքների, «ափիոնային պատերազմ» են սկսել Հայաստանի դեմ։ Թմրամիջոցները ներխուժել են ամբողջ հանրային կառույց, անգամ` բանակ։
Սա լեթարգիական քուն չէ, սա սարսափելի իրականություն է, որի դեմ հնարավոր չէ առանց պայքարի:
Արա Պողոսյան